สุขสบายหลังคลอดบุตร

กระแสเว็ลเนสที่เป็นเทรนด์ใหม่และมาแรงที่สุดในยุคนี้  เป็นแนวการใช้ชีวิตแบบใหม่ที่เน้นในการมีสุขภาพที่ดี  มีความเป็นหนุ่มเป็นสาวด้วยการชะลอวัยและฟื้นฟูสภาพทางการแพทย์   มีรูปร่างที่ดูดีสมส่วนและเปี่ยมไปด้วยพลังของกล้ามเนื้อ  รวมทั้งมีการดำเนินชีวิตที่เปี่ยมไปด้วยพลังสร้างสรรค์หรือที่เรียกกันว่า.....Vitality Lifestyle

มารดาหลังคลอดย่อมอยากที่จะมีความสุขสบายและมีสมรรถนะของร่างกายและจิตใจไปในแนวทางเว็ลเนสข้างต้นเช่นกัน  อย่างไรก็ตามการจะประสบความสำเร็จในเรื่องนี้ต้องมีความรู้และการดูแลที่ถูกต้องตามหลักวิทยาการจึงจะได้ผลดี

มารู้จักการเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์ที่เกิดขึ้นหลังคลอดกันก่อน
ระหว่างที่ตั้งครรภ์อยู่ระดับฮอร์โมนเพศที่เปลี่ยนไปรวมทั้งกระบวนการของระบบการเผาผลาญอาหารเป็นพลังงานที่เปลี่ยนไปก็จะทำให้มารดาที่ตั้งครรภ์อยู่มีรูปร่างที่เปลี่ยนแปลงโดยมีไขมันมาพอกพูนตามส่วนต่างๆของร่างกายมากขึ้น  ผิวพรรณก็มักจะหยาบกร้านขึ้นหรืออาจจะเกิดสิวฝ้าและจุดด่างดำอันเป็นผลมาจากความไม่สมดุลย์ของฮอร์โมนต่างๆที่เปลี่ยนแปลงไปเพื่อที่จะทำให้การตั้งครรภ์สามารถดำเนินต่อไปได้ตามปกติ

อารมณ์ของมารดาที่ตั้งครรภ์อยู่ก็อาจจะเกิดการเปลี่ยนแปลงด้วยและเป็นผลทั้งจากระดับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงและจากพื้นฐานของชีวิต การเลี้ยงดู รวมทั้งความเครียดจากชีวิตประจำวัน   อย่างไรก็ตามคนรอบข้างก็พยายามที่จะเอาใจและไม่ถือเป็นเรื่องใหญ่อะไร  ขอให้แค่ตั้งครรภ์ต่อไปได้เพื่อที่รอวันที่ลูกน้อยจะถือกำเนิดออกมา

และเมื่อลูกน้อยถือกำเนิดออกมา......คนรอบข้างเกือยทุกคนก็จะยินดีปรีดาในชีวิตใหม่ที่มาเยือน   ชื่นชมยินดีที่ได้เห็น พูดจาแต่ในสิ่งที่ดีงามของทารกน้อยอยู่แทบจะตลอดเวลา

           เรียกว่า.....มารดาที่คลอดบุตรนั้นแทบจะถูกละทิ้งไปเลย  ทั้งที่โดยตั้งใจและไม่ตั้งใจ
            เราจึงเห็นมารดาที่คลอดบุตรหลายต่อหลายคนเกิดอาการซึมเศร้าที่รุ้จักกันในนาม  

Postpartum Blue
แถมที่คนทั่วไปไม่รู้ก็คือฮอร์โมนตัวหนึ่งจะตกลงหลังคลอดบุตร   ฮอร์โมนตัวนั้นคือ”โปรเจสเตอโรน”  ที่เป็นหนึ่งในสองของฮอร์โมนเพศหญิง  และเป็นฮฮร์โมนที่ทำให้ผู้หญิงตั้งครรภ์ทุกคนมีความรู้สึกสุขสบายและไม่เครียด   ฮอร์โมนตัวนี้ตามปกติจะหลั่งออกมาจากรังไข่หลังไข่ตก  แต่ในระหว่างตั้งครรภ์ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนจะหลั่งออกมาในปริมาณมากจากรก.....เพื่อที่จะทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว   มดลูกจะได้ไม่มีการบีบรัดในระหว่างตั้งครรภ์   เป็นการป้องกันการแท้งและคลอดก่อนกำหนด    และปริมาณที่สูงของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนนี้จะมีผลทำให้มารดาที่ตั้งครรภ์อยู่สุขสบาย  ไม่เครียด  ไม่ซีมเศร้า

            พอคลอดบุตร รกก็หลุดลอกออกไป  ระดับฮอร์โมนโปรเจส

เตอโรนลดลงอย่างฮวบฮาบ  มารดาหลังคลอดจึงมีโอกาสที่จะเกิดโรคซึมเศร้าได้สูงมากกว่าคนปกติโดยเฉพาะผู้ที่หญิงที่ไวต่อระดับฮอร์โมนที่ไม่สมดุลย์อยู่แล้วในช่วงก่อนมีประจำเดือน   และถ้าคนรอบข้างไม่ช่างสังเกตุและเอาใจให้ดีก็จะไปกระตุ้นให้เกิดการซึมเศร้าได้มากขึ้นจากการถูกทอดทิ้งไม่เอาใจดังช่วงตั้งครรภ์

ถ้าเรียนรู้ว่าหลังคลอดแล้วต้องกระตุ้นมารดาที่คลอดบุตรใหม่ๆให้มีน้ำนมเลี้ยงทารกซึ่งจะไปกระตุ้นการสร้างฮอร์โมนโปรแลคตินจากต่อมใต้สมองออกมา  ฮอร์โมนตัวนี้ได้ชื่อว่าเป็นฮอร์โมนของความเป็นมารดา  ทำให้มารดาหลังคลอดสุขสบายและอารมณ์ดี  โดยเฉพาะในเวลาที่ได้อุ้มลูกดึ่มนมจากเต้าของตัวเองแล้วก็จะยิ่งกระตุ้นการหลั่งฮฮร์โมนโปรแลคตินนี้ที่จะเป็นเสมือนสายใยรักของแม่ลูกที่ทำให้ผูกพันกันต่อไปอย่างยาวนาน

การเปลี่ยนแปลงอื่นๆหลังคลอด
ในช่วงเวลาที่มารดาตั้งครรภ์นั้นจะเกิดความไม่สมดุลย์ของฮอร์โมนเพศจากการตั้งครรภ์ซึ่งเป็นเรื่องปกติ  แต่ผลของการเสียสมดุลย์ดังกล่าวทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านรูปร่างที่อ้วนขึ้น มีไขมันเพิ่มขึ้น และกล้ามเนื้อมีแรงลดลง  ผิวพรรณขาดความผ่องใส ฯลฯ

หลังคลอดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง  เพียงแต่ความสมดุลย์ของฮฮร์โมนจะเปลี่ยนไปอีกรูปแบบ  ในมารดาที่ให้นมบุตรจะไม่มีการตกไข่ในระหว่างที่มีการให้นมบุตรสม่ำเสมอ  ประจำเดือนก็จะยังไม่มา  ฮอร์โมนเพศก็ยังคงอยู่ในระดับต่ำทุกตัวซึ่งมีผลต่อการที่มารดาหลังคลอดจะลดน้ำหนักได้ยากถ้าไม่เรียนรู้วิธีการควบคุมน้ำหนักที่ถูกต้องและมีการออกกำลังกายที่เหมาะสมและสม่ำเสมอ  รวมทั้งการควบคุมพลังงานจากอาหารให้เข้าร่างกายได้น้อยลง

ปัญหาอีกอย่างหนึ่งก็คือมารดาหลังคลอดมักจะเป็นกังวลต่อลูกน้อยที่เกิดมาและอยากเลี้ยงดูฟูมฟักอย่างดีที่สุดเท่าที่จะทำได้  เลยลืมดูแลตนเองไป  มารดาหลังคลอดส่วนใหญ่จึงรับประทานอาหารไม่เป็นเวลา และบางคนรับประทานอาหารได้สารอาหารไม่เพียงพอ  รวมทั้งเกิดความกังวลเลยทำให้นอนไม่หลับไปด้วย    ผลที่ตามมาก็คือ ร่างกายจะอ่อนเพลียเพราะขาดสารอาหารที่จำเป็น และไม่ได้พักผ่อนนอนหลับพอเพียงในเวลากลางคืน.....ทำให้การสร้างฮอร์โมนอื่นๆที่ช่วยในการป้องกันการแก่ชรา ป้องกันความเครียด และฮอร์โมนช่วยเผาผลาญอาหาร  ลดลง

ผลของการขาดฮอร์โมนต่างๆเหล่านี้ที่เป็นผลจากการดูแลตนเองของมารดาหลังคลอดไม่ถูกหลักการและเกิดความไม่สมดุลย์ของฮอร์โมนต่างๆที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพเสียไปนี้ทำให้เกิดอาการหลากหลาย.......

นอนไม่หลับ  วิตกกังวล   ตื่นขึ้นมาตอนเช้าไม่สดใส  เหนื่อยง่าย จนบางคนเกิดความเบื่อหน่าย

ความจำไม่ดี  มึนๆงงๆ  เดี่ยวจำได้เดี๋ยวลืม .....ทำให้เสียความเชื่อมั่นและบุคคลิกภาพ

อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย.....ทำให้ไม่อยากเคลื่อนไหวร่างกาย ไม่อยากออกกำลังกาย มีผลทำให้น้ำหนักไม่ลงและกล้ามเนื้อไม่แข็งแรง

มีอาการของระบบทางเดินอาหาร  อาหารไม่ย่อย  ท้องผูก  คลื่นใส้อาเจียน  เบื่ออาหาร

ผิวแห้ง คัน อักเสบ  บางครั้งมีสีผิวที่เปลี่ยนไปทั้งคล้ำขึ้นและซีดขึ้น และแพ้ง่าย   ผมเส้นเล็กบางและร่วงง่ายจนบางรายเสียบุคคลิกภาพ   นอกจากนี้ผมอาจจะเปลี่ยนสีเป็นสีเทาหรือสีขาวได้เพราะขาดสารอาหาร

ความต้องการทางเพศลดลง  น้ำหล่อลื่นภายในช่องคลอดลดลง ทำให้เจ็บปวดเวลามีเพศสัมพันธ์และไม่มีความสุขสุดยอด  ทำให้เกิดความเบื่อหน่ายที่จะมีกิจกรรมทางเพศกับสามีและอาจจะมีผลต่อสัมพันธภาพในระยะยาวได้

การปฏิบัติตัวที่ถูกต้องหลังคลอดช่วยได้
ควบคุมอาหารที่รับประทานให้มาอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาลให้น้อยลง  ควรรับประทานอาหารมื้อละไม่มากนักคือรับประทานพออิ่ม   รับประทานช้าๆเคี้ยวให้ละเอียดเพื่อให้อาหารย่อยได้ดี  ลดอาการท้องอืดเฟ้อ ท้องผูกและอาหารไม่ย่อย  แถมยังทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมสารอาหารเข้าร่างกายได้ดีขึ้นช่วยป้องกันการขาดสารอาหาร

ควรรับประทานอาหารที่มีเนื้อสัตว์ที่ย่อยง่าย เช่น ปลา ไก่  รวมทั้งพิชผักผลไม้ตามฤดูกาลที่มีสารอาหารสดใหม่และมีสารต่อต้านอนุมูลอิสระสูง   รับประทานอาหารให้ครบถ้วนทุกหมวดหมู่  โดยเน้นรับประทานอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาลในตอนเช้า  ปรุงอาหารโดยวิธีการที่ใช้น้ำมันน้อย เช่น ต้ม ตุ๋น นึ่ง  และงดเว้น สารที่ให้รส หวาน เค็ม

ออกกำลังกายที่ออกได้ในชีวิตประจำวันเช่น เดิน  โยคะ หรือการออกกายบริหารที่มีการใช้กล้ามเนื้อเพิ่อกระตุ้นการสร้างฮอร์โมนเสริมสร้างกล้ามเนื้อ

ผึกสมาธิในระหว่างที่ลูกนอนหลับ   การฝึกสมาธิมีผลทั้งต่อการลดอาการซึมเศร้า  เพิ่มการสร้างฮอร์โมนที่จำเป็น  และทำให้จิตใจสงบช่วยทำให้การเลี้ยงดูบุตรได้ผลดี

ควรงีบหลับสักครึ่งชั่วโมงหลังอาหารกลางวัน  และพยายามจัดเวลาเข้านอนให้เป็นเวลา  ปรับห้องนอนให้มืดและไม่มีสัญญาณอีเล็คโทรนิกรบกวน  การอาบน้ำอุ่นก่อนเข้านอนจะช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลายและนอนหลับได้สนิทขึ้น

การฟังเพลงที่ชื่นชอบ  การใช้น้ำมันหอมระเหยที่มีกลิ่นช่วยผ่อนคลายและทำให้อารมณ์สดใส  ไม่ว่าจะเป็นการสูดดมหรือนวดสัมผัสล้วนแล้วแต่ช่วยทำให้เกิดความสมดุลย์ของร่างกาย ผ่อนคลายเครียด  นอกจากนี้การนวดสัมผัสด้วยน้ำมันหอมระเหยยังช่วยเรื่องของผิวพรรณให้ดีขึ้นด้วย

ปรึกษาแพทย์เมื่อเกิดปัญหาและเพื่อการปรับตัวเองให้สุขภาพดี
อาการต่างๆที่เกิดขึ้นหลังคลอดอาจจะเกิดทันทีหรือในช่วงเวลาหนึ่งเวลาใดหลังคลอดก้ได้ซึ่งควรจะไปปรึกษาแพทย์เพื่อจะได้รับการดูแลรักาแต่เนิ่นๆที่จะให้ผลดีและไม่มีอันตรายต่อการให้นมบุตร
ถ้ามีอาการไม่สุขสบายหรือเกิดอาการต่างๆดังกล่าวมาข้างต้นแล้วและไม่สามารถที่จะกลับคืนมาด้วยวิธีการปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์แล้วควรเข้าไปเพื่อรับการปรึกษาทางด้านเวลเนสเพื่อ

ตรวจระดับของฮอร์โมนโดยรวมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพและการเปลี่ยนแปลงหลังคลอด  โดยเฉพาะมารดาหลังคลอดที่มีอาการเปลี่ยนแปลงที่ชี้บ่งว่าอาจจะมีภาวะฮอร์โมนไม่สมดุลย์ตามบทความตอนต้นควรมาตรวจหลังจากครบ 6 สัปดาห์แล้ว  ถ้าไม่สมดุลย์สามารถที่จะปรับสมดุลย์ได้ด้วยการเสริมฮอร์โมนจากสารธรรมชาติรวมทั้งเสริมสารอาหารที่จำเป็นในการผลิตฮอร์โมนตามความเหมาะสมในแต่ละราย

ตรวจวัดค่าสารอาหารที่จำเป็นเพื่อสุขภาพและป้องกันการแก่ชรา เพื่อที่จะปรับให้พอเพียงตามมาตรฐานด้วยวิธีการปรับเปลี่ยนอาหารที่รับประทานตามการแนะนำของนักโภชนาการ หรือได้รับสารอาหารเสริมเฉพาะบุคคลที่ปรุงตามค่าของสารอาหารที่ตรวจได้  ซึ่งจะมีประโยชน์ในการเสริมสร้างสุขภาพของร่างกาย สมอง และผิวพรรณโดยรวมและยังช่วยเสริมการผลิตฮอร์โมนกันแก่ชราด้วย  การตรวจวัดค่าสารอาหารและการเสริมสารอาหารจากธรรมชาติตามที่ร่างกายต้องการนอกจากจะมีประโยชน์ในการดูแลสุขภาพรวมทั้งผิวพรรณของมารดาหลังคลอดโดยรวมแล้วยังมีส่วนช่วยในการเพิ่มคุณค่าของสารอาหารจากน้ำนมมารดาให้ลูกน้อยอีกด้วย

ตรวจสมรรถนะของร่างกาย  การเผาผลาญอาหารเป็นพลังงาน และปรึกษาวิธีการควบคุมน้ำหนักและรูปร่างให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน

ดูแลผิวพรรณให้ถูกวิธีทั้งปรับสมดุลย์ของฮอร์โมนและสารอาหารจากภายในร่วมกับการดูแลผิวพรรณโดยเฉพาะหลังคลอดเพื่อที่จะได้ประสิทธิผลสูงสุด

มารดาหลังคลอดที่มีปัญหาเรื่องของการนอน  ไม่ว่าจะเป็นการเข้านอนยาก นอนแล้วตื่นง่ายและนอนไม่หลับต่อทำให้เพลียและเหนื่อยในช่วงเวลากลางวัน  ควรเข้ารับการปรึกษาเพื่อปรับพฤติกรรมในการนอนให้มีคุณภาพ  ไม่ว่าจะเป็นการตรวจฮอร์โมนหรือสารอาหารที่จำเป็น เพื่อที่จะปรับสมดุลย์ทำให้นอนหลับได้มีคุณภาพขึ้น

เรียนรู้การคุมกำเนิดที่ถูกวิธีที่จะไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนที่จำเป็นเพื่อการมีร่างกายที่สมบูรณ์แข็งแรงและมีรูปร่างที่สมส่วน ปรับและแก้ไขปัญหาทางเพศที่อาจจะเกิดขึ้น และรับการรักษาที่ถูกวิธีรวมทั้งเรียนรู้การปรับตัวเพื่ออยู่ร่วมกับสามีและลูกน้อยเพื่อที่จะมีชีวิตทางเพศที่สมบูรณ์และเป็นสายใยรักอีกสายหนึ่ง
      
        ทั้งหมดนั้นเป็นแนวคิดและการดูแลเพื่อการมีชีวิตที่มีคุณภาพที่ดีหลังคลอด
        Living Well The Postpartum Wellness Ways